Fleira hangir á spýtunni

Í sumum ríkjum er sérstakur dómstóll sem úrskurðar um óvissuatriði í tengslum við stjórnarskrár viðkomandi ríkja. Hér eru þessi mál í töluverðum ólestri þar sem að gjarnan er leitað álits lagaprófessora sem hvorki hafa tíma, aðstöðu né umboð til þess að úrskurða um þess háttar óvissumál. Þar með er ég þó alls ekki að gera lítið úr áliti Eiríks Tómassonar.

 

Þar sem að forsetinn þarf eflaust að passa upp á fleira en Icesave-lagafrumvarpið eitt og sér er þá ekki betra að hann taki sér þann tíma sem til þarf? Annars skrifaði ég ágætis færslu um þetta (að eigin áliti) í gærkvöldi sem má lesa hér.

Jaðrar við stjórnarskrárbrot

Reynist Ólafur vandanum vaxinn?

Það hefur verið stórfurðulegt að fylgjast með bæði nýjum þingmönnum og reyndari rembast í gömlu hjólförunum þegar svo mikil þörf er á samstöðu og samvinnu allra sem að Icesave-málinu koma. Að vísu var ágætur samstarfsvilji í sumar sem skilaði fyrra lagafrumvarpinu en Bretar og Hollendingar voru ekki tilbúnir að sætta sig við skilyrðin og svo fór allt í gamla farið.

Forsetinn hlýtur að vera að leita að lausn sem sameinar krafta þings og þjóðar fremur en að ausa olíu á eldinn. Honum er varla stætt á að undirrita lögin, með því væri hann að ganga gegn eigin fordæmi og kalla yfir sig fordæmingu fjölmargra. Með því að undirrita ekki hefst hins vegar atburðarás sem erfitt er að spá fyrir hvert leiðir. Yrði frumvarpið dregið til baka eða færi það í þjóðaratkvæðagreiðslu? Myndu Bretar og Hollendingar einhliða fella samninginn úr gildi eða leita annarra leiða? Yrðu dagar ríkisstjórnarinnar taldir?

Líklegast þykir mér að hann synji lögunum staðfestingar og sé nú þegar að vinna að myndun þjóðstjórnar eða utanþingsstjórnar með þátttöku formanna stjórnmálaflokkanna. Einnig vona ég innilega að hann nýti sitt tengslanet til að ræða við valdamikla aðila innan ESB um að hlutast til um lausn á þessu ömurlega máli. Það er óumdeilt að ESB á hlut að máli sem löggjafi og sendir út slæm skilaboð ef þeir vilja ekki sjálfir taka þátt í að finna lausn sem þjóðirnar geta sætt sig við.

Í öllu falli má draga þá ályktun að íslenska stjórnkerfið ræður ekki lengur við hlutverk sitt og flokkarnir eru að bregðast þjóðinni með sundurlyndi og gamaldags skotgrafapólitík. Það er lífsnauðsyn að setja á fót stjórnlagaþing og fá nýja stjórnarskrá til að fást við málefni 21. aldarinnar á faglegum forsendum.

Forsetinn leiti álits lögmanna

ÓRG 2009=ÓRG 2004?

Það er nú ekki úr vegi að rifja það upp að 90.662 manns kusu Ólaf Ragnar í forsetakosningunum 2004. Fjórum árum síðar bauð hann sig fram enn eina ferðina og var þá sjálfkjörinn - líklega hans stærstu mistök hingað til. 

Skömmu fyrir kosningarnar 2004 synjaði Ólafur svokölluðum fjölmiðlalögum staðfestingar. Við það tækifæri sagði hann:

"Því miður hefur skort samhljóminn sem þarf að vera milli þings og þjóðar í svo mikilvægu máli. Fjölmiðlarnir eru sá hornsteinn í lýðræðisskipan og menningu okkar Íslendinga að ekki er farsælt að varanlega verði djúp gjá milli þingvilja og þjóðarvilja. Slíka gjá þarf að brúa."

Nú er að sjá hvort að Ólafur 2009 sé sá hinn sami og Ólafur 2004. Í millitíðinni hefur hann að vísu verið í nánu sambandi við marga útrásarvíkinga, olígarka og heimsvaldasinna svo að það má ekki búast við of miklu af honum. Hugsanlega gæti það hjálpað til ef einhver hluti þeirra fjöldamörgu sem undirrituðu áskorunina gerðu sér ferð að Bessastöðum í fyrramálið kl. 11.

Yfir 42 þúsund skorað á forseta

Alþingi yfir móðuna miklu

Róbert Marskálkur sem sjaldan opnar munninn án þess að ergja mig í leiðinni hitti aldrei þessu vant naglann á höfuðið í stuttri greinargerð sinni fyrir stundu. Hann sagði að samþykkt Icesave-ábyrgðarinnar væri upphafið að einhverju nýju og ég held að það sé hreint ekki orðum aukið. Alþingi hefur grafið sér gröf í þeirri mynd sem við þekkjum það og varla nokkur sála sem trúir að eitthvað skynsamlegt komi úr þeirri átt.

Nú þarf almenningur að sýna og sanna að valdið kemur frá fólkinu. Mætum öll fyrir utan Bessastaði á morgun og krefjumst þess að forsetinn synji þessum ólögum staðfestingar. Á nýju ári krefjumst við nýrrar stjórnarskrár án nokkurrar aðkomu stjórnmálaflokka eða misheppnaðra stjórnmálamanna. Þá fyrst verður hægt að tala um nýtt upphaf.

Alþingi R.I.P.

Alþingi samþykkti Icesave

Sprungin pera

Ég á varla orð. Ráðherra sem var ráðherra í Þingvallastjórninni kannast ekki við kynningu á stöðu Icesave samninganna sem unnin var sérstaklega fyrir hann af rándýrri breskri lögfræðistofu. Það er greinilega sprungin pera þarna einhvers staðar og líklega ekki lesbjart. Sá hann nokkuð reikninginn fyrir kynninguna heldur?

Það er útlit fyrir að Landsdómur hafi í nógu að snúast á næstu árum ef svo fer sem horfir.

Steingrímur segist trúa Össuri

Fleiri spurningar en svör

Það hefur verið ævintýri líkast að fylgjast með pukrinu í kring um þetta mál í höndum stjórnmálamanna sem lofuðu gegnsæi í kosningabaráttunni í vor og að hafa allt upp á borðum. Á sama tíma var upplýsingum haldið leyndum sem líklega gátu komið sér illa í umræðunni fyrir kosningar.

Í aflæstu herbergi á Alþingi hefur verið geymd mappa með ýmsum trúnaðarskjölum tengd Icesave sem einungis alþingismenn geta lesið. Svo mikil áhersla var lögð á leyndina að ekki mátti taka skjölin úr möppunni eða fara með út úr herberginu og var sérstakur vörður látinn gæta þeirra eins og sjáaldurs augna sinna. 

Nú ber svo við að lögfræðistofan margumrædda hefur ráðlagt að efni skýrslunnar skyldi haldið leyndu til að færa mögulegum andstæðingum okkar í dómsmáli ekki vopnin upp í hendurnar. Reikna má með að innihald hennar hefði verið varfærnislegar framsett ef vitað hefði verið fyrir að um almenna birtingu yrði að ræða. Að vísu gæti hugsast að lögfræðistofan sé líka að hugsa um sitt eigið orðspor í Bretlandi þar sem að líklegt má teljast að aðrir viðskiptavinir hennar eigi um sárt að binda vegna Icesave.

Enn einu sinni vakna fleiri spurningar en svör um það hverjir, hvernig, hvenær eða af hverju ýmsar afdrifaríkar ákvarðanir voru eða voru ekki teknar. Fyrst og síðast spyr maður sig hvort að fólkið sem stjórnar fyrir okkar hönd sé hæft til þeirra erfiðu verka og hvort að hagur þjóðarinnar sé örugglega alltaf hafður í fyrsta sæti. Nú er t.d. áhersla lögð á það að líf ríkisstjórnarinnar sé mögulega í höndum 27 ára gamals nýliða á Alþingi. Er framtíð ríkisstjórnarinnar virkilega eitthvað aðalatriði í þessu máli?

Giljagaur var annar, með gráa hausinn sinn. 

Vöruðu við því að birta álitið

Dæmigerður Dilbert?

Til að fyrirbyggja allan misskilning þá held ég að Steingrímur J. sé ágætis maður, vinnusamur og velviljaður. Samt hljóta menn að spyrja sig hvort hann sé rétti maðurinn að stjórna Íslandi á þessum afdrifaríku og erfiðu tímum. 

Sumir hafa eflaust heyrt um Peter principle sem gengur út á að starfsmenn innan fyrirtækis eða stofnunar fái stöðuhækkanir þangað til þeir eru komnir í stjórnunarstöðu sem þeir ráða illa við. Þannig geta fyrirtæki eða ráðuneyti verið í "gíslingu" vanhæfra stjórnenda sem ekkert fær stuggað við.

Dilbert principle er minna þekkt en það gengur út á að algjörlega vanhæfir starfsmenn séu settir í stöður þar sem þeir flækjast ekki fyrir. Þannig verða til margar tilgangslausar millistjórnendastöður sem hafa lítinn sem engan tilgang.

Maður spyr sig hvort að jarðfræðingurinn og flugfreyjan falli undir þessar athyglisverðu skilgreiningar. 

 

 

Tók við af „búskussa“

Bjarnfreðarson mættur?

Þegar ég heyrði Steingrím J. enn eina ferðina í gær halda því fram að þetta væri allt á misskilningi byggt og að Mishcon de Reya hefði ekki haft öll gögnin undir höndum var mér hugsað til þess hvað óráðsían er mikil á Alþingi. Ekki þurfti minna en tvær erlendar lögfræðistofur til að semja álit um Icesave og ekki talið ásættanlegt að ráða íslenska lögfræðinga til verksins sem bæði væru ódýrari og fengju ekki greitt í erlendum gjaldeyri. En í alvöru talað, trúir því nokkur einasti maður að mikilvægt gögn hafi ekki verið látin fylgja? Er ástandið virkilega svona slæmt í stjórnsýslunni Steingrímur?

Hins vegar vita íslenskir stjórnmálaskörungar lengra en nef þeirra nær og láta ekki virtar lögfræðistofur slá sig út af laginu. Flokkslínur eru jú skýrar og þeim ber að fylgja þegar þingmenn fylgja sannfæringu sinni. Það má alltaf notast við smjörklípuaðferðina og benda á formgalla eða eitthvað allt annað ef niðurstöður eru ekki flokknum þóknanlegar.

En á sama tíma og verið er að eyða tugum milljóna í lögfræðiálit sem alþingismenn flestir láta sér í léttu rúmi liggja er verið að skera niður arðbær störf og lífsviðurværi fjölda fólks svo ekki sé minnst á blessað velferðarkerfið. Hvers vegna er t.d. verið að murka lífið úr íslenskri kvikmyndagerð?

Lagalegur vafi og ágreiningur

Þingmenn efast ei

Samkvæmt ítarlegu og vel unnu lögfræðiáliti Mishcon de Reya (sem eflaust hefur kostað fúlgur fjár) verður hægt að ganga að ýmsum eigum íslenska ríkisins ef greiðslur berast ekki. Þar á meðal má nefna flestar fasteignir í ríkiseigu, s.s. skólabyggingar, spítala, leikhús, tónleikahús og íþróttamannvirki. Auk þess gætu Bretar og Hollendingar tekið flugvélar upp í skuldina (sem auðvelt er að koma í verð) og ríkisfyrirtæki sem eru fjölmörg þessa dagana, s.s. Landsvirkjun, Landsbankann og RÚV. Spurningarmerki er sett við auðlindirnar þar sem að hvergi er á þær minnst í stjórnarskránni og því ekki um fullnægjandi skilgreiningu að ræða.

Það er nokkuð fyrirsjáanlegt að flestir þingmenn munu ekki láta þetta lögfræðiálit breyta sannfæringu sinni. Reyndar er það mér til efs að þeir ómaki sig við lestur þess enda er það nokkuð langt og tæknilegt og líklegt til að trufla jólastemminguna. 7 ár eru jú líka langur tími í íslenskum stjórnmálum.

Lagalegur efi um skuldbindingar

Ríkisútrásarvarpið

Kastljósið var ágætt í upphafi en síðan eru liðin mörg ár. Nú orðið á það meira skylt við Stundina okkar...

Á sínum tíma var Þórhallur Gunnarsson ráðinn sem ritstjóri Kastljóssins án þess að staðan væri auglýst. Flestir ef ekki allir umsjónarmenn Kastljóss voru einnig ráðnir án auglýsingar. Nokkrum mánuðum síðar var Þórhallur ráðinn sem yfirmaður innlendrar dagskrárgerðar án þess að sú staða væri auglýst. Þar hefur hann nánast því einræðisvald um það hvernig opinbert fé er nýtt til dagskrárgerðar, það er ekki einu sinni nefnd honum til ráðgjafar.

Hvernig væri annars að RÚV færi að auglýsa stöður umsjónarmanna, deildarstjóra og millistjórnenda, bara svona til tilbreytingar? Auðvitað eiga sömu reglur að gilda um RÚV og annan opinberan rekstur. Alls staðar lifir klíkusamfélagið góðu lífi.

Kastljós kostar 130 milljónir