Guð blessi minningu Sjálfstæðisflokksins.

Það hlýtur að vera rannsóknarefni fyrir fræðimenn að íslenskir fjölmiðar skuli dag eftir dag fylla síður sínar með ekki-fréttum af áttavilltum frambjóðendum til forystu fyrir stjórnmálasamtök sem vissulega áttu erindi á árunum um og fyrir seinni heimstyrjöldina.

Á sama tíma eru margir erlendir fjölmiðar fullir af uggvænlegum fréttum af efnahagsástandinu í Evrópu og Evrunni, sem fjarar undan dag frá degi. En kannski flyta íslenskir fjölmiðlar bara þær fréttir sem lesendur þeirra kæra sig um að lesa og eigendum þeirra eru þóknanlegar, líkt og svo oft áður.

"Það er eins og sumir hafi ekkert lært" sagði Bjarni Benediktsson rétt í þessu á landsfundi Sjálfstæðisflokksins. Því miður var hann ekki að tala um sig og sitt fólk. Hann var heldur ekki að tala um íslenska fjölmiðla. Mér heyrðist hann helst vera að tala um fólkið sem kallar eftir grundvallarbreytingum á umhverfi stjórnmálamanna. Það kæmi reyndar ekki á óvart.

Fólkið sem situr nú og hlustar á mann sem talar eins og Georg W. Bush, vill gjarnan trúa því að allt verði eins og áður, bara ef gamli góði flokkurinn kemst aftur til valda. En það mun ekki gerast því almenningur er farinn að sjá í gegnum fagurgalann og átta sig á því að það eru sérhagsmunir fárra útvalinna sem ráða för.

Guð blessi minningu Sjálfstæðisflokksins. Farið hefur fé betra.

Landsfundur hafinn

Alvarlegur lýðræðishalli

Ég horfði áðan á opinn fund í umhverfis- og samgöngunefnd Alþingis um Vaðlaheiðargöng og upplifði ótrúlegan lýðræðishalla, á kostnað annarra landshluta. Í nefndinni sitja níu aðalmenn og eru sex þeirra þingmenn landsbyggðarkjördæmanna. Af málflutningi þeirra að dæma fór það heldur ekkert á milli mála. Fjármálaráðherra sat fyrir svörum ásamt fleirum en hann er sjálfur fyrsti þingmaður NA-kjördæmis. Þar talar sá sem valdið hefur, og virðist hann skella skollaeyrum við öllum viðvörunum um að framkvæmdin muni ekki standa undir sér.

Að hlusta á málflutning sumra nefndarmanna var heldur óskemmtilegt. FÍB hefur gagnrýnt það að arðsemismat sé ekki unnið af óháðum aðila og að fjölmargar tilgreindar forsendur væru óraunhæfar. Árni Johnsen spurði þá fulltrúa FÍB á fundinum hvort að félagið væri ekki full höfuðborgarsinnað. Árni lýsti sjálfur þeirri skoðun sinni að áætlanir um aukningu umferðar væru frekar of varfærnar en hitt. Ekki rökstuddi hann það sjónarmið sitt með öðru en tilvísan til fenginnar reynslu af Hvalfjarðargöngunum. Varla er þar líku saman að jafna.

Upphaflega stóð til að framkvæmdin væri algjörlega á forræði og ábyrgð einkaaðila, enda skýrt tekið fram í sérstökum lögum að enginn beinn kostnaður félli á ríkissjóð. Nú er þó til skoðunar að ríkissjóður ábyrgist fjárveitingu með lánum, þó í orði kveðnu á þeirri forsendu að bygging og rekstur ganganna muni standa undir sér fjárhagslega. Verkið er ekki framarlega á samgönguáætlun, enda mörg brýnni mál sem þar hafa forgang. Sumir nefndarmenn auk fjármálaráðherra virðast þó tilbúnir að láta allar forsendur lönd og leið.
Einnig er það varla til að auka tiltrú manna á skynsamlegri ákvarðanatöku ríkisvaldsins að ríkið (Vegagerðin) er nú þegar búið að eyða 300 milljónum í undirbúning verksins. Ennfremur situr þingmaðurinn Kristján L. Möller í stjórn félagsins sem undirbýr framkvæmdina og situr þ.a.l. báðum megin borðsins.

Það er ömurlegt að horfa upp á svona framferði því að það er ekkert annað en spilling þegar stjórnmálamenn láta ekki hagsmuni heildarinnar ráða ákvörðunum sínum.

Nýja stjórnarskráin er mikilvægasta hagsmunamál þjóðarinnar því að með henni yrði endir bundinn á svona afleit vinnubrögð.

Framkvæmdin sjálfbær

Lykillinn var í Luxembourg

Við svokallaða endurreisn bankanna var áberandi mikil áhersla lögð á það að selja Kaupthing Luxembourg út úr þrotabúi Kaupþings. Sá gjörningur átti sér stað strax vorið 2009 og skollaeyrum skellt við því að þar innan dyra væri að finna allar helstu upplýsingar um viðskiptagjörninga íslenskra athafnamanna, aflandfélög, mútugreiðslur og fl. En í stað þess að innsigla allt draslið og koma í hendur sérstaks saksóknara var nú sömu stjórnendum gert kleift að athafna sig áfram í friði og ró, allt þar til dómarar í Luxembourg rúmu ári síðar úrskurðuðu um húsleitarheimild.

Ekki er laust við að mann gruni að ýmsir stjórnmálamenn og embættismenn hafi andað léttar þegar salan var handsöluð.

Tímafrekt að fá gögnin

Hörkunaggur

Hávarður er hörkunaggur,
hetja góð og nokkuð snöggur.
Góður að hjóla, góður að spóla,
góður er í honum töggur.

(Ort um Hávarð á hjóli til fjalla, líklega eftir Jón Rúnar Arason.)

Hávarður leggur af stað

Leiklistarhæfileikar af skornum skammti

Sumarið 1992 vann ég við kvikmynd sem stórleikarinn Helgi Skúlason lék í. Ég sagði honum frá því að bróðir hans hefði á sínum tíma fermt mig í Bústaðakirkju en ekki tekist að gera mig trúrækinn. Þá sagði Helgi mér að Ólafur væri miklu betri leikari en hann. Ég hugsaði ekki mikið um þetta þá en það rifjaðist upp fyrir mér nokkrum árum síðar.

En líklega er Karl Sigurbjörnsson ekki leikari af guðs náð líkt og þeir bræður Helgi og Ólafur voru.

„Guðs og góðra manna hjálp“

Ungt fólk án framtíðar

Ungt fólk á Spáni hefur svo sannarlega ástæðu til að mótmæla. Atvinnuleysið er í hæstu hæðum og meðal ungs fólks er það á milli 40 og 50%. Líkt og á Íslandi viðgengst spilling og það er ekki nóg að vera með góða menntun til að fá starf við hæfi.

Atvinnulausir á Spáni fá varla bætur sem duga þeim fyrir mat, hvað þá húsaskjóli. Þess vegna kúldrast ungt fólk inni á heimilum foreldra sinna fram eftir aldri og neyðist til að sætta sig við afar þröngan húsakost.

En eins og konan sagði eitt sinn: "Minn tími mun koma", þá er það deginum ljósara að breytinga er þörf á Spáni og að unga fólkið mun ekki sætta sig við fagurgala stjórnmálamanna og svikin loforð.

"Pabbi, ég er búinn að finna mér vinnu."

 "Til hamingju, sonur sæll. Hvaða vinna er það?"

 "Vinnan þín."

 Hvað í ósköpunum varð annars af kröfunni um "Nýja Ísland"?

Mótmælt í Madrid

Alþingi úti að aka

Strax um vorið 2009 var flestum ljóst að svokölluð gengistryggð lán brytu í bága við lög nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu. Þáverandi viðskiptaráðherra, Gylfi Magnússon, lét slíkt sem vind um eyru þjóta og sagði aðspurður að fólk þyrfti þá bara að leita réttar síns fyrir dómstólum.

Ekki er það nú á allra færi að fara með flókin og erfið mál fyrir dómstóla. Lögfræðikostnaður er himinhár og einnig tæki fólk þá áhættu að ef málið tapaðist yrði það hugsanlega dæmt til að greiða allan málskostnað úr eigin vasa. En vasar skuldugra heimila eru sjaldnast fullir af peningum.

Örfáir aðilar tóku þó slaginn og höfðuðu mál til að fá úrskurð um ólögmæti gengistryggðra lána. Í miðjum klíðum, nánar tiltekið 18. desember 2010, samþykkti Alþingi breytingar á lögum nr. 38/2001 með því yfirlýsta markmiði "að tryggja öllum einstaklingum sem tóku gengisbundin húsnæðislán eða bílalán lægri eftirstöðvar", "að tryggja sanngirni" og "skilvirkt uppgjör skulda". Einnig var skýrt tekið fram í minnisblaði frá ráðuneyti efnahags og viðskipta að álagning dráttarvaxta eða vanskilagjalda við uppgjör væri óheimil.

Frumvarp ráðherrans fór til umfjöllunar í efnahags- og skattanefnd en ekki viðskiptanefnd. Ástæða þess var væntanlega sú að líklegra var talið að frumvarpið fengi skjóta afgreiðslu á þann hátt. En hvers vegna lá svona mikið á? Þurfti að slá stoðum undir vondan málstað fjármálafyrirtækja í miðjum málarekstri? Fjölmörg erindi voru send til nefndarinnar, alls 36, og í sumum þeirra var bent á alvarlegar brotalamir og mjög slæmar afleiðingar fyrir lántakendur, sérstaklega þá sem tekið höfðu húsnæðislán fyrir 2007.

En vinnubrögðin á Alþingi eru oft á tíðum skelfileg og augljóst að nefndarmenn höfðu ekki fyrir því að kynna sér erindin sem þeim voru send. Þáverandi varaformaður efnahags- og skattanefndar, Álfheiður Ingadóttir, hefur trúlega frekar hlustað á rök eiginmanns síns, lögmanns Lýsingar, heldur en álit sérfróðra og annarra sem lögðu á sig mikla vinnu við að senda inn vel rökstudd erindi til nefndarinnar.

Hvort hún hafi eyrun betur opin nú, hálfu ári síðar og sitjandi sem formaður viðskiptanefndar, verður bara að koma í ljós. Hins vegar er það Alþingi til fullkominnar skammar að hafa samþykkt lagabreytingu sem kom svo illilega í bakið á mörgum skuldugum heimilum og setur málin í enn meiri óvissu en áður.

Fundur um uppgjör lána

Margt er líkt með líkum

Steingrímur J. barði sér á brjóst í ræðustól Alþingis og sagðist hafa unnið þrekvirki við það að endurreisa gömlu bankana. Og hvernig fór hann að því? Jú, með því að gefa út veiðileyfi á skuldug heimili og láta þau borga fyrir endurreisn fjármálakerfisins.

Sjálfum liði mér heldur skár ef þessi óútfyllti tékki færi í að byggja upp samfélagslega ábyrgt fjármálakerfi með sjálfbær markmið fremur en sama sukkið, enn eina ferðina. En líklega hljómar svoleiðis framtíðartónlist framandi í eyrum stjórnmálamanns sem setið hefur á þingi í 28 ár og rifjað upp kosningaloforðin á 4 ára fresti. 

Það merkilega er að fortíðarþrá Steingríms virðist bara falla nokkuð vel í kramið hjá sumum stuðningsmönnum VG, þar með talið mínum gamla félaga Þráni Bertelssyni, sem kosinn var á þing með róttæka stefnuskrá Borgarahreyfingarinnar að leiðarljósi. En eins og konan sagði: "Margt er líkt með líkum".

 

Stefnuskrá BH byrjar á umfjöllun um skuldug heimili og fyrirtæki:

Gripið verði þegar í stað til neyðarráðstafana í þágu heimila og fyrirtækja

1. Alvarleg skuldastaða heimilanna verði tafarlaust lagfærð með því að færa vísitölu verðtryggingar fram fyrir hrun hagkerfisins (til janúar 2008). Höfuðstóll og afborganir húsnæðislána lækki til samræmis við það. Raunvextir á verðtryggðum lánum verði að hámarki 2–3% og afborgunum af húsnæðislánum megi fresta um tvö ár með lengingu lána. Skuldabyrði heimila vegna gengistryggðra íbúðalána verði lagfærð í samræmi við verðtryggð íbúðalán. Í framhaldinu verði gert samkomulag við eigendur verðtryggðra húsnæðislána um að breyta þeim í skuldabréf með föstum vöxtum og verðtryggingarákvæði í lánasamningum verði afnumin.

Þrekvirki við endurreisn banka

Íslendingar læra hvorki af eigin mistökum né annarra

Salan á nýtingarrétti íslenskra auðlinda til erlendra aðila heldur áfram. Fyrst var það hinn ákærði Otto Spork sem gerði 95 ára samning við Snæfellsbæ. Magmamálið þekkja flestir en tæplega 50.000 undirskriftir virðast ekki hafa dugað til að stöðva þá spillingu. Kínverskir aðilar hafa keypt stóran hlut í íslensku útgerðarfyrirtæki og nú síðast þessi sala Jóns Ólafssonar sem fjallað er um í fréttinni. Skyldi það vera tilviljun að fregnir af þessu berist í miðju hamfaragosi þegar fjölmiðlar eru undirlagðir?

Nú er það svo að erlend fjárfesting þarf alls ekki að vera slæm, og raunar er auðvelt að koma auga á ákveðna kosti hennar. Vandamálið er hins vegar að umræðan um erlent eignarhald í fyrirtækjum sem nýta íslenskar auðlindir hefur ekki farið fram. Regluverkið er ófullkomið, en það er ávísun á misnotkun og spillingu. Ekki hafa verið settar reglur um hámarkseign erlendra aðila nema í sjávarútvegsfyrirtækjum. Þeir stjórnmálaflokkar sem helst gefa sig út fyrir að standa vörð um náttúru og auðlindir eru nú við völd og hreint ekki að sjá að þetta sé þeim mikið hjartans mál.

Íslendingar virðast staðráðnir í að læra hvorki af eigin mistökum né annarra. 

Icelandic Glacial eykur hlutafé

Draumalandið

Hvað skyldu þeir ferðalangar hugsa sem áttu pantað far til Íslands í sumar og sjá þessar myndir? Miðnætursól eða myrkur um miðjan dag?

Færanleg veðursjá mælir mökkinn